Nieuwe wet moet alcoholgebruik terugdringen

De nieuwe alcoholwet die per 1 juli ingaat moet het problematisch gebruik beperken. De wet maakt onderdeel uit van het Preventie Akkoord uit 2018 en stelt een maximum van 25 procent aan kortingen op alcohol in de winkel. Problematisch drinken is overigens breder dan wat een doorsnee alcoholist tot zich neemt. De nieuwe alcoholwet kent vijf veranderingen ten opzichte van daarvoor. Meest opvallende is dat de detailhandel, ook online, een maximumkorting op alcoholprijzen mag geven van 25 procent (1). Bekend is dat het kopen van alcohol je een minimale leeftijd van 18 jaar moet hebben, dus ook klanten die online alcohol kopen moeten hun leeftijd geven (2). De bezorger moet dat controleren en mag de bestelling niet afgegeven aan buren of een minderjarige (3). Het kopen van alcohol voor een minderjarige wordt strafbaar (4). Vmbo-stagiaires in de horeca mogen pas vanaf 16 jaar alcohol schenken (5). Het toezicht op deze wet berust niet langer bij gemeente maar bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en kan boetes van 1.360 tot 5.440 euro opleggen.

Mensen die van een drankje houden, zullen ook bereid zijn een paar euro meer neer te leggen - Sjanny van Beekveld

Problematisch alcoholgebruik

Natuurlijk is een drinkpatroon dat leidt tot lichamelijke klachten, psychische of sociale complicaties een problematisch patroon. Veelal verhindert het een afdoende aanpak van bestaande problemen. Maar ook andere vormen van drankgebruik ziet het Preventie Akkoord als problematisch. Een drinkpatroon dat veel voorkomt bij jongeren en jongvolwassenen is het zogenaamde bingedrinken. De definitie daarvoor is minstens vijf glazen bij één gelegenheid minstens een keer per maand. Als je minstens één keer per week vier glazen voor vrouwen en zes glazen voor mannen op een gelegenheid drinkt, ben je een zware drinker. Dit zwaar alcoholgebruik komt voornamelijk voor onder jongvolwassenen. Ook overmatig drinken komt veel voor bij jong volwassenen, maar ook bij 50+’ers. De norm daarvoor is het drinken van meer dan veertien glazen per week voor vrouwen en meer dan eenentwintig glazen voor mannen. Verder definieert de overheid het alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar en door zwangere vrouwen als problematisch.

Niet meer dan een glas

De Gezondheidsraad adviseert sinds 2015 geen alcohol of in elk geval niet meer dan één glas per dag te drinken. In dat jaar publiceerde het onafhankelijke adviesorgaan een rapport over de risico’s van matig en overmatig alcoholgebruik en baseerde het advies op die bevindingen. Hoewel zeer matig alcoholgebruik een gunstig effect heeft op hart- en vaatziektes, is het risico op diverse kankers al bij een enkel glas groter. Bijvoorbeeld verhoogt het drinken van een glas alcohol per dag het risico op borstkanker met een kleine tien procent. Alcoholgebruik leidt tot meer dan duizend borstkankergevallen per jaar. Een drinker heeft een groter risico op mond- en keelkanker, slokdarmkanker, leverkanker, alvleesklierkanker en darmkanker. Ook verhoogt het drinken van een glas per dag het risico op hartritmestoornis. Volgens het SWOV heeft rijden onder invloed jaarlijks tussen de 75 en 140 doden tot gevolg.

Dikmaker

Een gram alcohol bevat 7 kcal. Een standaard glas wijn, bier of sterk bevat 10 gram alcohol, dus bevat elk glas 70 kcal. Op mijn website schreef ik al dat we in de praktijk gemiddeld meer inschenken. Een fles wijn bijvoorbeeld bevat ruim zeven standaard glazen, maar doorgaans schenken we vaak maar vijf of zes glazen uit een fles. In die gevallen gaat een glaasje wijn al snel richting de 100 kcal. Een ander voorbeeld: een flesje of blikje bier bevat veel meer dan de standaard hoeveelheid van 10 gram alcohol. Een flesje speciaal bier van acht procent staat gelijk aan 2,5 standaard glazen bier, oftewel 175 kcal. Hoeveel we in een wijnglas schenken hangt van nog wat factoren af. Naarmate je een groter of breder glas gebruikt zul je al snel 12 procent meer inschenken dan gebruikelijk. Ook de positie van het glas speelt mee. Heb je het wijnglas in de hand, dan schenk je 9 tot 12 procent meer in dan wanneer het glas op tafel staat. Ook kleur speelt een rol. Over het algemeen schenken witte wijndrinkers hun glas voller dan drinkers van rode wijn.

Lange termijn

Of de nieuwe wet leidt tot acuut minder alcoholgebruik bestaat twijfel. “Mensen die van een drankje houden, zullen ook bereid zijn een paar euro meer neer te leggen”, zegt Sjanny van Beekveld, consultant bij marktonderzoeksbureau IRI in de Volkskrant. Maar de consultant denkt wel dat het net als bij roken op de lange termijn wel effect heeft, omdat het onderdeel is van een bredere campagne zoals het ontkoppelen van sport en alcohol, voorlichtingscampagnes op scholen en universiteiten, en strengere regels voor alcoholreclames.

Bronnen:

Website van Jellinek over alcohol en verkeer

Trimbosinstutuur over het preventie akkoord

Dossier Alcohol - Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015 – Gezondheidsraad.

Feest is voorbij: volle prijs voor alcohol – Volkskrant 25 juni 2021 Doug Walker, Laura Smarandescu & Brian Wansink (2013).

Half Full or Empty: Cues That Lead Wine Drinkers to Unintentionally Overpour Yeomans MR. (2010).

Alcohol, appetite and energy balance: is alcohol intake a risk factor for obesity?