Verbeter uw weerstand (deel IV): kou als medicijn

Het is sinds maart 2020 een veelbesproken onderwerp. Wat kunnen we doen om onze weerstand te verbeteren om beter bewapend de strijd aan te gaan tegen ziekteverwekkers waaronder COVID-19. In deel een bespraken we het belang van een goede nachtrust, in deel twee de rol van bewegen en in deel drie belichtten we de rol van voeding. In deel vier bekijken we hoe blootstelling aan kou, bijvoorbeeld door koud te douchen, kan bijdragen aan een versterkt immuunsysteem.

Hoe het precies werkt heb ik tot nu toe niet kunnen vinden, maar er zijn diverse onderzoeken die aantonen dat er een relatie bestaat tussen jezelf blootstellen aan kou en het verbeteren van uw immuunsysteem. Ik werd er door getriggerd toen ik via social media een oproep kreeg om mee te doen aan de Vet Koele Douchechallenge. Het initiatief is van gewichtsconsulent Annoesjka de Graaf en internist Mariëtte Boon van het LUMC. Ze dagen deelnemers uit om een week lang koud (af) te douchen. Volgens de dames zou het uw vetverbranding en uw immuunsysteem een boost geven. Boon schreef samen met professor Liesbeth van Rossum het boek: Vet belangrijk, Feiten en fabels over voeding, vetverbranding en verborgen dikmakers. Zij doet onder meer onderzoek naar de werking van bruin vet, het ‘goede vet’ dat warmte afgeeft als we het koud hebben. Vandaar de boost van uw vetverbranding na het koud douchen.

Uit de wetenschap weten we al een tijdje dat kou veel gunstige gezondheiseffecten heeft
- Mariëtte Boon (LUMC)

Koudwater

Maar hoe zit het dan met de relatie tussen koud douchen en uw immuunsysteem boosten? Mariëtte Boon wees mij op een paar onderzoeken die wel een verband aantonen. Al in 1996 onderzocht een groep Tsjechische onderzoekers onder leiding van Janský naar deze relatie. Zij lieten een groep van jonge sporters gedurende zes weken drie keer per week een uur in een koudwaterbad (14°C) zitten en bekeken vervolgens aan de hand van bloedmonsters naar de effecten op T- en B-cellen, zeg maar witte bloedlichamen. Ze concludeerden dat de koudwaterbaden de stofwisseling versnelden en als gevolg van rillingen stegen de bloedconcentraties van catecholamines, hormonen zoals adrenaline, noradrenaline en dopamine. Die hormonen activeren het immuunsysteem in geringe mate.

Geen rillingen

Een belangwekkend onderzoek deed de Radboud Universiteit in Nijmegen toen Wim Hof, beter bekend als de Iceman, aanklopte en beweerde dat hij het autonome zenuwstelsel en het immuunsysteem kon beïnvloeden. Een groep wetenschappers onder aanvoering van Matthijs Kox en Peter Pickers onderzocht een groep van 12 deelnemers, die een vierdaagse training kregen van Wim Hof in Polen en een controlegroep van ook 12 deelnemers. Wim Hof leerde zijn groep met behulp van ademhalingsoefeningen, meditatie en koude training het immuunsysteem te beïnvloeden.

Vervolgens werden beide groepen ingespoten met een hele lage dosering van een deel van een dodelijke bacteriecel. Normaal wordt een mens hier zo’n drie uur ziek van en dat liet de controlegroep ook zien. Zij lagen te rillen in bed, maar de getrainde deelnemers voelden niets. Ook bleek dat hun pro-inflammatoire cytokines meer dan 50 procent lager en hun ontstekingsremmende cytokines bijna twee keer zo hoog waren in vergelijking met de controlegroep. “Hiermee is duidelijk en onomstotelijk aangetoond dat een mens in staat is om zijn autonome zenuwstelsel en immuunrespons op een vrijwillige manier is te beïnvloeden,” zei Peter Pickers in EenVandaag.

Challenge

In een onderzoek van de Universiteit van Maastricht waar Mariëtte Boon bij betrokken was hebben de onderzoekers spierbiopten genomen na een aantal dagen blootstelling aan kou. Ook in het spierweefsel bleek een verhoogde expressie van immuuncelmarkers. Het meest recente onderzoek is van Geert Buijze en collega’s van het AMC. In 2018 lieten zij deelnemers gedurende 30 dagen elke dag 30 tot 90 seconden koud douchen. Dat resulteerde in een vermindering van zelfgerapporteerd ziekteverzuim. Wat de werking ook is, het is duidelijk dat er een relatie bestaat tussen blootstelling aan kou en een verbeterd immuunsysteem.

Wilt u zelf aan de slag met koud douchen, een challenge van 7 dagen stap voor stap steeds langer tot 90 seconde? Kijk dan op de website van ‘Kou als medicijn’.

Zeven voordelen:

U wordt er alerter van;
Het is goed voor uw huid en uw haar;
Het verbetert uw immuunsysteem;
U kunt ervan afvallen;
Het versnelt uw spierherstel na een zware training;
Het verlicht stress;
Het kan depressie verlichten.