Waarom bewegen juist nu zo goed is.

Dat bewegen goed voor u is, daar bestaat in de wetenschap voldoende bewijs voor. Juist nu in deze stressvolle periode is voldoende beweging van belang, vinden de deskundigen. Niet alleen voor uw lichaam, maar ook voor uw mindset. Prof. dr. Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, legt in een korte lezing op de Universiteit van Nederland uit hoe het precies werkt in het brein. Titel van de lezing: ‘Waarom krijg je stress van thuiszitten’. Inkomensonzekerheid, geen garantie op een baan, voortdurend op elkaars lip, kinderen die door het huis draven, angst om het COVID-19-virus op te lopen, ruzie met uw partner of juist eenzaamheid. Zomaar een greep uit gebeurtenissen die u kunnen overkomen in dit coronatijdperk. Erik Scherder legt uit dat de gevoelens van stress binnen komen bij de hypothalamus, een gebied centraal in de hersenen. Dat gebied brengt een circuit op gang en stuurt onder meer de bijnieren aan, die het hormoon cortisol maken.

Chronische stress

Cortisol op zijn beurt remt de werking van de frontale lob, een hersengebied aan de voorzijde. Die frontale lob is een heel belangrijk hersengebied waar typisch menselijke eigenschappen plaatsvinden, zoals logisch redeneren, zelfregulatie en controle over emotie, angsten, impulsen en somberheid. Een logisch gevolg van een mindere werking van de frontale lob is een korter lontje. Het even nadenken en tot tien tellen is lastiger wanneer de frontale lob minder goed functioneert. De frontale lob, zo las u al, voert onder meer controle uit over gevoelens van angst en somberheid. Dat doet de frontale lob door de zogenaamde amandelkern te controleren. In de amandelkern of amygdala worden negatieve gevoelens en angstige gebeurtenissen opgeslagen. Op het moment dat de controle van de frontale lob minder is, wordt de amandelkern actiever. Dus u was al gestrest en krijgt er gratis flink wat negatieve gevoelens bij. Gevolg daarvan is chronische stress.

De frontale lob is een belangrijk netwerk dat te leiden heeft onder chronische stress. – Erik Scherder

Hartslag, ademhaling en bloeddruk

Een ander gebied in de hersenen dat Erik Scherder aanhaalt in de lezing is de hersenstam, die alle vitale functies aanstuurt. De ademhaling, de hartregulatie en de bloeddruk worden aangestuurd door de hersenstam. “Door de hersenstam blijft u leven,” verduidelijkt de professor. “Maar alles wat u hoort en ziet komt ook hier binnen.” Dus alle negatieve en sombere berichten over corona op TV, in de krant en op de radio komen binnen in de hersenstam. Gevolgen zijn een verhoogde hartslag, kortere ademhaling en hogere bloeddruk. Nu heeft de hersenstam ook een connectie met de amandelkern. Hoe actiever de hersenstam, hoe actiever de amandelkern. Dus wanneer u negatieve berichtgeving ziet en hoort, wordt uw hersenstam actiever. Die hersenstam stuurt op zijn beurt de amandelkern weer aan. Dus ook hier ontstaat een vicieuze cirkel van negativiteit en stress.

"Als u beweegt, doen die kleine hersenen het gewoon steengoed." – Erik Scherder

Hoe kunt u uit deze negatieve spiraal breken?

Bewegen is een belangrijke sleutel tot het doorbreken van de vicieuze cirkel van stress. Op het moment dat u bijvoorbeeld een stevige wandeling onderneemt, activeert u de frontale lob. De werking van de frontale lob neemt als gevolg daarvan weer toe, waardoor uw lontje weer wat langer wordt en de werking van de amandelkern beter onder controle is. Ook de kleine hersenen zijn actiever als u beweegt. In dit hersengebied vindt onder meer timing van een beweging plaats en remt ook weer de werking van de amandelkern. Bewegen heeft dus een dubbele werking op negativiteit. 

Nog twee manieren

Erik Scherder noemt nog twee manieren om negativiteit en stress tegen te gaan. De eerste is een mentale inspanning. Een potje schaken, een cryptogram aanpakken, een ingewikkeld probleem oplossen zijn voorbeelden van een mentale oefening die net als een fysieke oefening de werking van de frontale lob activeert. Hoe actiever de frontale lob, hoe beter de remming op de amandelkern en dus op negatieve gevoelens. De laatste methode om stress te reduceren is luisteren naar rustige muziek. We wisten al dat waarnemen, dus ook het gehoor binnenkomt via de hersenstam. Door het luisteren naar rustige muziek synchroniseert de hersenstam dat met de andere functie van de hersenstam; aansturen van de hartslag, ademhaling en bloeddruk. Dus op het moment dat u naar rustige muziek luistert gaat de hartslag naar beneden, daalt de bloeddruk en wordt uw ademhaling rustig. Dus doorbreek de stress door deze tips:

  • ga vooral lekker bewegen;
  • zorg voor geestelijke activiteit (schaken);
  • luister naar rustige muziek;
  • kijk niet teveel naar het negatieve nieuws.

Kijk wel naar de volledige lezing van Prof. Dr. Erik Scherder op de Universiteit van Nederland.